घर र अफिसको समय कसरी मिलाउने?
आजको द्रुत गतिमा दौडिरहेको जीवनशैलीमा धेरै मानिसहरू आफ्नो पारिवारिक र पेसागत जीवनबीच सन्तुलन कायम गर्न संघर्ष गरिरहेका छन्। बिहान उठ्ने बित्तिकै अफिस जानको हतारो, र साँझ ढिलो घर फर्कदा थाकेको शरीर र थकित मनले पारिवारिक दायित्व पूरा गर्न गाह्रो हुन्छ। यस्तो अवस्थाले दीर्घकालीन रूपमा मानसिक तनाव, वैवाहिक असमझदारी, र पारिवारिक सम्बन्धमा खटपट ल्याउन सक्छ। त्यसैले, काम र पारिवारिक जीवनबीच सन्तुलन कायम गर्नु अहिलेको सबैभन्दा जरुरी विषय हो।
१. प्राथमिकता निर्धारण गर्नुहोस्
जीवनमा सबै कुरालाई एकैसाथ सम्भव छैन। त्यसैले कुन कुरा कहिले प्राथमिक हो भन्ने निर्णय गर्नु जरुरी हुन्छ। अफिसमा महत्वपूर्ण प्रोजेक्ट छ भने त्यसलाई समयमै सकाउनु आवश्यक छ, तर कहिलेकाहीँ बच्चाको स्कूल कार्यक्रममा सहभागी हुनु, वा जीवनसाथीसँग समय बिताउनु पनि उस्तै महत्वको हुन सक्छ। प्राथमिकता निर्धारण गर्दा काम र पारिवारिक जिम्मेवारी दुबैलाई ध्यान दिनुपर्छ।
२. समय व्यवस्थापन सिक्नुहोस्
दिनमा २४ घण्टा सबैलाई बराबर हुन्छ, तर त्यसलाई कसरी उपयोग गर्ने भन्ने कुरा हाम्रो व्यक्तिगत सीपमा निर्भर गर्छ। बिहानको समयलाई प्रभावकारी बनाउनुहोस् — सुत्ने समय निर्धारित गर्नुहोस्, बिहान उठ्ने समय निश्चित राख्नुहोस् र घरका सामान्य कामहरू (जस्तै बिहानको खाना, बच्चालाई स्कूल पठाउने आदि) व्यवस्थित तरिकाले गर्नुहोस्। अफिसको काम सकिएपछि इमेल वा फोन जाँच गर्न छोड्नुहोस् र परिवारमा ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस्।
३. टेक्नोलोजीको सन्तुलित प्रयोग गर्नुहोस्
आजको डिजिटल युगमा टेक्नोलोजीले जीवन सजिलो बनाएको छ, तर अत्यधिक प्रयोगले सम्बन्धमा दूरी ल्याउन सक्छ। घर फर्केपछि मोबाइल, ल्यापटप वा अफिस च्याट एपबाट केही समय टाढा रहनुहोस्। पारिवारिक भेटघाट वा खानाको समयमा फोन एक छेउमा राख्ने बानी बसाल्नुहोस्। यति सानो प्रयासले पनि पारिवारिक सम्बन्ध बलियो बनाउन सकिन्छ।
४. ‘क्वालिटी टाइम’ बिताउनुहोस्
साझा समयमा सबै परिवार सदस्यसँग बसेर संवाद गर्नुहोस्। सँगै खाना खानु, बच्चाहरूको कुरा सुन्नु, जीवनसाथीसँग खुलेर कुरा गर्नु—यी साना प्रयासहरूले आत्मीयता बढाउँछ। कामको चापमा दिनभर व्यस्त भए पनि, राति कम्तीमा ३० मिनेट परिवारसँग बिताउने प्रयास गर्नुहोस्।
५. सप्ताहन्तको सदुपयोग गर्नुहोस्
हप्ताको पाँच दिन अफिसमा व्यस्त हुँदा सप्ताहन्त अर्थात शनिबार र आइतबारको समय अत्यन्तै महत्वपूर्ण हुन्छ। सप्ताहन्तमा सकेसम्म पारिवारिक योजना बनाउनुहोस्—पिकनिक जानु, नजिकैको मन्दिर घुम्न जानु, वा सँगै कुनै चलचित्र हेर्नु। यसले बच्चाहरू र जीवनसाथीलाई आत्मीय महसुस गराउँछ।
६. अफिसको काम घरमा नल्याउनुहोस्
अफिसको कामको दबाब कहिलेकाहीँ यति धेरै हुन्छ कि हामी त्यो बोझ घरसम्म ल्याउँछौं। यसले पारिवारिक समयमा बाधा पुर्याउँछ। यदि घरमै काम गर्नुपर्ने परिस्थिति छ भने, परिवारसँग समय बिताइसकेपछि मात्र सीमित समयमा त्यो काम गर्नुहोस्। परिवारलाई बुझाउने प्रयास गर्नुहोस् कि तपाईंले उनीहरूको महत्व बुझ्नुहुन्छ।
७. समर्थन र सहयोग माग्नुहोस्
सबै कुरा एक्लैले गर्न सम्भव हुँदैन। त्यसैले जीवनसाथी, परिवारका सदस्य वा अफिसका सहकर्मीहरूसँग संवाद गरी सहयोग माग्नुपर्छ। अफिसमा अत्यन्त व्यस्त हुनुपरेमा घरका काममा जीवनसाथी वा अन्य सदस्यले साथ दिन सक्छन्। यसरी आपसी समझदारी र सहयोगले काम र पारिवारिक दुवै पक्ष सन्तुलित रहन्छ।
८. मानसिक तथा शारीरिक स्वास्थ्यमा ध्यान दिनुहोस्
धेरैजसो मानिसहरू काम र घरको चापले तनावमा परेका हुन्छन्। तनावले न त अफिसको काम राम्रोसँग गर्न दिन्छ, न त पारिवारिक सम्बन्ध राम्रो रहन्छ। त्यसैले नियमित योग, ध्यान, वा शारीरिक व्यायाम गर्नुहोस्। मानसिक शान्तिका लागि समय निकाल्नु अत्यावश्यक छ।
निष्कर्षमा, घर र अफिसको सन्तुलन राख्न सजिलो भने छैन, तर असम्भव पनि होइन। थोरै योजना, सोच, र समझदारीले दुवै क्षेत्रमा सफलता र सन्तुष्टि प्राप्त गर्न सकिन्छ। जीवनको सही मिठास त तभी हुन्छ जब हामी काममा पनि सफल छौं र घरमा पनि खुसी छौं। सन्तुलन नै सफल जीवनको आधार हो।